Selamunaleykum hocam,
Kur'an-ı Kerim'deki "Biz" veya "Biz yaptık" gibi ifadeleri anlamakta güçlük çekiyorum.
Tek olan Rabbimiz bazı ayetlerde çoğul olan "Biz" ifadesini kullanırken, bazı ayetlerde de "O" zamirini kullanıyor.
Bu meseleyi nasıl anlamalıyız?
Salih KUL
Sayın Salih KUL!
Sorduğunuz soruyla ilgili olarak, sayın ALAGAŞ'ın "Tartışılan Sorular" kitabından bir bölümü istifadenize sunuyoruz:
"...."Biz" ifadesi tabi ki çoğul bir ifadedir. Nitekim konuyla ilgili bazı istifhamlar, bu ifadenin çoğul olarak kullanılmasından kaynaklanmaktadır. Eric Van Daniken gibi bazı sapıklar ise Kur'an-ı Kerim'deki "Biz" ifadesinden hareket ederek, bu ifadeyi ve dolayısıyle Kur'an-ı Kerim'i uzaylılara (!) nisbet etmişlerdir.
Bazı insanları küfre ve birçok insanı da değişik istifhamlara sürükleyen bu meseleye açıklık getirebilmemiz için, Kur'an-ı Kerim'deki "Biz" ifadesinin hangi durumlara ve hangi fiillere nisbet edildiğini dikkate almamız gerekir.
Kur'an-ı Kerim'de Rabbimize nisbet edilen fiilleri iki ayrı grupta değerlendirebiliriz. Bu fiillerden bir bölümü, Rabbimizin dolayısız veya vesilesiz fiilleridir. Bu fiiller ile Rabbimiz arasında harhangi bir vesile yoktur. Bu fiilleri beyan eden ayet-i kerimelerde genel olarak tekil ifade kullanılır. Diğer bölümdeki fiiller ise dolaylı fiillerdir. Bu fiiller ile Rabbimiz arasında melekler veya peygamberler gibi bazı vesileler bulunmaktadır. Mesela Adem (a.s.) ve Havva validemizin yaratılışıyla ilgili olarak "Ben yarattım" tekil ifadesi kullanılmasına rağmen diğer insanların yaratılmasıyla ilgili olarak "Biz yarattık" ifadesi kullanılmıştır. Çünkü insanların yaratılışında bazı vesileler söz konusudur.
Kur'an-ı Kerim'in indirilişiyle ilgili olarak da "Biz indirdik" ifadesi vardır. Buradaki "Biz" ifadesi, Kur'an-ı Kerim'in indirilişinde görev alan bazı melekleri de kuşatmaktadır. Gerçi bu melekleri ve bütün bu vesileleri yaratan yine Rabbimizdir. Bu nedenle "Biz indirdik" ifadesi yerine "Ben indirdim" ifadesini kullansaydı, şüphesiz ki yine hak bir ifade kullanmış olurdu. Kur'an-ı Kerim'in melekler tarafından indirilişine bizzat şahid olsak bile, bütün bu melekleri ve vesileleri Allah'ın yarattığını bilerek, Rabbimizin "Ben indirdim" ifadesine yine karşı çıkmaz, yine karşı çıkamazdık.
İşte Rahman ve Rahim olan Rabbimiz bütün bunları hakkıyle bilmesine rağmen yine de "Ben indirdim" ifadesi yerine "Biz indirdik" ifadesini kullanarak, akıl ve edep sahibi kimselerin derin bir hayretle karşılayacakları bir incelik göstermektedir.
Bu İncelik, herşeye Kadir olan Yaratıcının, yaratılmışları dikkate alması ve onları kendi zatıyla birlikte zikretme inceliğidir, Kur'an-ı Kerim'i indiren şanı yüce Rabbimiz "Biz indirdik" ifadesini kullanarak, kendi yarattığı melekleri de dikkate almakta ve onları da "Biz" ifadesine dahil ederek kendi zatıyla birlikte zikretmektedir.
Tabi ki bu gibi İlahi yaklaşımlarda müminler için apaçık örnekler vardır. Özellikle her hayrın Allah'tan olduğu gerçeğini gözardı ederek yaptıkları bazı hayırlı işler konusunda "Ben yaptım, ben yaptım" diyerek feryat eden kimselerin, bu İlahi yaklaşım ile kendilerine gelmeleri gerekir. "Ben yaptım" ifadesini hakkıyle kullanmaya layık olan Rabimiz, yarattığı bazı vesileleri dikkate alarak "Biz yaptık" ifadesini kullanırken; hayırlı bir fiildeki hiçbir vesileyi yaratmayan ve yaratamayacak olan bir insanın, bütün bunları kendisine nisbet ederek "Ben yaptım" ifadesini kullanması tabi ki açık bir şaşkınlığın veya nankörlüğün ifadesidir. Kendisini hayırlı işlerde mutlak muktedir görerek "Ben yaptım" ifadesini kullanan kimseler, İlahi yardımdan uzaklaşmaya ve "Ben" dedikleri nefisleriyle baş başa kalmaya mahkum olan kimselerdir.
Konuyla ilgili olarak dikkate almamız gereken diğer bir husus ise Kur'an-ı Kerim'de zikredilen ibadet ve kullukla ilgili bütün fiillerde çoğul olan "Biz" ifadesinin değil, tekil olan "Ben" ifadesinin kullanılmasıdır.
Mesela "Sizin İlahınız Benim", "Benden korkun", "Benden yardım dileyin", "Bana ibadet edin", "Bana kulluk edin" gibi..."
13 Şubat 2014
insandergisi.com
| Mehmed Alagaş 17-02-2014 19:59 #367 | Senden de Allah razı olsun Salih kardeşim. "Bu yeni bakış açısıyla Kur'an'ı yeniden okuyacağım" demen çok güzel ve önemli bir yaklaşım. Rabbimizin anlatım uslubuyla ilgili farkedilen her incelik, hiç kuşkusuz ki Kur'an'a bakışımızı biraz daha aydınlatan ve anlayış ufkumuzu biraz daha genişleten bir özelliğe sahiptir. Rabbimizi ve Rabbimizin anlatım uslubunu ne kadar iyi anlayabilirsek, Rabbimizin kelamını da o kadar iyi anlamaya yaklaşabiliriz. Mesela "Biz" ifadesindeki hikmeti dikkate alarak Kur'an'ı tekrar okuduğumuzda elbetteki farklı inceliklerle ve konumuzla ilgili yeni sorularla karşılaşabilecek ve sorulması gereken bu önemli sorularla yeni gerçeklere ulaşabilmemiz mümkün olacaktır. Mesela Rabbimizin ilk yaratılış veya sadece Kendisine kullukla ilgili ayetlerde "Ben" demesinin görünür hikmetini fazla zorlanmadan anlayabilsek de, "Allah gökleri ve yeri (yokluğa kapanıp) zeval bulmasınlar diye (mekandan münezzeh kudretiyle) tutmaktadır. Andolsun ki eğer (tutmayı bırakıp) onlar zeval bulacak olurlarsa, Kendisinden sonra onları kimse tutamaz. O Halim'dir (rahmetiyle yumuşak davranandır), Gafur'dur (çok bağışlayandır). (35-Fatır 41)" buyruğunda veya arşın istivasında niye tekil ifade kullandığını, bu özel fiillerde melek gibi vesileleri neden kullanmadığını düşünecek ve böyle bir konuda sorulması gereken ciddi soruları Kur'an bütünlüğünde araştırarak yeni gerçeklere ulaşabileceğiz. |
| Salih Kul 16-02-2014 22:28 #362 | Teşekkür Mehmet hocama sorduğum soruya, hocamın kitabından verdiğiniz cevap için teşekkür ederim. Hocamın bütün kitablarını okumamanın eksikliğini şimdi anladım. Tefsirlerde araştırdığım halde cevabını bulamadığım bu soru gayet iyi açıklanmış. Bu yeni bakış açısıyla Kuranı yeniden okuyacağım, inşaallah. Allah razı olsun. |
| Fatma Ceren 16-02-2014 21:38 #361 | Sn.Alagaş! Rabbimizin bildirdiği "salih kul" kıssasıyla ilgili bir soruya, yine Rabbimizin lütfettiği bir sabırla cevap vermesi M.Alagaş'a yakışan ve kendisinden beklenen bir tavırdır. Size yöneltilen bir soruyla ilgisi olmayan, tanışma meselesi gibi alaycı ifadeniz ise, aciz bir kulun katında değil Allah'ın katında mazur görülürse benim için zaten sorun değil. İlginiz ve de bilginiz için, "Biz" dediğiniz size teşekkür ederim. Bu arada, kısa sorular bölümüne kısa bir açıklama yazısı önerimizi dikkate almanız, arkadaşlarımızı bu hususta aydınlattı. Bunun için editör kardeşimize ayrıca teşekkür eder kendisine Rabbimizden sabırlar dileriz. Selamlar. |
| Mehmed Alagaş 15-02-2014 02:39 #353 | Fatma kardeşim Yaratılış ve İnsanlık tarihi kitabının yorum bölümünde Biz'le ilgili soruya "Daha önceki çalışmalarımda da belirttiğimiz gibi salih kul buradaki Biz ifadesiyle Rabbimizin dahil olmadığı bir çoğunluğu kastediyor. Sizin de altını çizdiğiniz gibi Rabbimiz zanda bulunmaktan münezzeh olduğu gibi endişe edip-korkmaktan da münezzehtir." cevabını vermiştik. Bu cevap senin için yeterli olmamış ki "Bu "salih kul" ve "Biz" dediği çoğunluk kimdir Mehmed abi?" diyerek soruyu tekrarladın. Rabbimizin verdiği sabırla sorunun Biz'le ilgili kısmına "salih kulun çocuğun öldürülmesiyle ilgili ikinci eylemi Biz dediği bir çoğunluğa nisbet etmesi, bu eylemi (Allah'ın izniyle ve O'nun gözetimi altında böylesine önemli bir kararı verebilecek ve bizim mahiyetini bilmediğimiz özel bir heyetle) istişare ederek yaptığını göstermektedir." diyerek tekrar bir açıklık getirdik. Şimdi de "Salih kulun "Biz" ifadesi kim ya da kimleri ifade ediyor?" diyorsun. Fatma kardeşim bu kimselerle bizzat tanışmak istiyorsan, inan ki elimizde böyle bir imkan yok. Lütfen bizi mazur görün.. |
| Fatma Ceren 14-02-2014 22:54 #351 | Elbette, hazırlık ve test aşamasında önerileri dikkate aldığınız için asıl ben teşekkür ederim. Ancak bu kısa sorular bölümünü ben anlamadım. Mesela verdiğiniz bu örnekteki "biz" ifadesini ve soruyu soranın da "salih kul" olduğunu okuyunca, benim aklıma hemen böyle kısa bir soru geliverdi. Benim sorum kısa ancak cevabı uzun mudur, ayrıca bu bölüme uygun mudur bilmem. Dolayısıyle, "Kısa Sorular" diye adlandırdığınız bu bölümün mahiyetini -benim gibi anlamayan kardeşleriniz için- biraz daha açıklarsanız memnun olurum. Teşekkür ederim. insandergisi.com : Sayın Fatma CEREN! Bu bölüm ile ilgili hazırlanan açıklama yazısının bir bölümünü sizin vesilenizle alıntılıyoruz; "Kısa Sorular ismini verdiğimiz bu bölümde cevabı fazla geniş olmayan sorulara yer vereceğiz. Bu sorular ben veya site yönetimindeki kardeşlerimiz tarafından cevaplanabileceği gibi cevabı daha önce yayınlanan çalışmalarımızda bulunan sorular da yine bu kardeşlerimiz tarafından gerekli alıntılar yapılarak cevaplanabilecektir. Cevabın yeterli olmadığı veya açılması gereken durumlarda konuya hepimiz müdahil olabilecek ve açık bir konuşma ortamı sağlayacağız." |
| Fatma Ceren 13-02-2014 22:40 #349 | Kısa soru Peki, Kehf suresinde geçen salih kul kıssasındaki ikinci olayda, salih kulun "Biz" ifadesi kim ya da kimleri ifade ediyor? insandergisi.com : Sayın Fatma CEREN! Hazırlık ve test aşamasındaki bu bölümde yaşanabilecek gecikmelerden dolayı şimdiden özür diliyor, iletişim bölümü aracılığıyla iletmiş olduğunuz önerileriniz için teşekkür ediyoruz. |
